UM Opole: Odkryj sacrum w Opolu

W śródmieściu Opole​ szczególne miejsce zajmują kościoły. Dzisiejsza trasa spacerowa zaprowadzi Was do najważniejszych obiektów sakralnych w mieście. Poznajcie ich ciekawą historię i piękną architekturę. Warto!! Obejrzymy najstarszy opolski kościół parafialny pw. Krzyża Świętego z charakterystycznymi dwoma strzelistymi wieżami; kosciółek Św.Sebastiana przy nowo zrewitalizowanym placu Sebastiana, kościół Na Górce” oraz kościół parafialny pw. Świętej Trójcy.

Gotyckikościół pw. Świętej Trójcy w Opolu , zwany potocznie kościołem franciszkanów, to jednen z najważniejszych i najcenniejszych obiektów zabytkowych w Opolu. Znany jest głównie jako nekropolia Piastów Opolskich. W krypcie kaplicy św. Anny zwanej Piastowską spoczywa 7 książąt i 5 księżnych z dynastii Piastów. Znajdują się tu dwa sarkofagi z kamiennymi nagrobkami z końca XIV w., freski, napisy nagrobne, 22 tarcze herbowe i współczesny ołtarz z wizerunkami ks. Bolesława II i jego syna Władysława II Opolczyka fundatora Sanktuarium Maryjnego na Jasnej Górze w Częstochowie.

S.Mielnik, Fundacja Dla Dziedzictwa

Kościół pw. Św. Trójcy wraz z przyległym doń od południa klasztorem zlokalizowany jest w obrębie dawnego miasta historycznego, w ścisłym centrum, pomiędzy rynkiem a zamkiem. Świątynia jest orientowana, o kompozycji przestrzennej korpusu nawowego w formie trójnawowej hali z wydłużonym jednonawowym prezbiterium, zamkniętym od wschodu prosto. Zachodnią ścianę szczytową bryły kościoła zamknięto ukośnie w stosunku do jej osi głównej. Do korpusu nawowego od strony północnej przylegają, połączone ze sobą kaplice: Najświętszego Serca Pana Jezusa, Ukrzyżowania i Matki Bożej Fatismskiej wraz z kruchtą. Po stronie północnej, w narożniku nawy i prezbiterium, znajduje się czworoboczna (w partii dolnej) wieża, podwyższona w 1899 r., mieszcząca obecnie kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej. Po zachodniej stronie, bocznej nawy południowej znajduje się dwuprzęsłowa kaplica św. Maksymiliana oraz najważniejsza kaplica św. Anny, zwana Piastowską, łącząca bryłę kościoła z budynkiem klasztoru. Strona południowa obejmuje również znajdującą się przy prezbiterium zakrystię, którą dostawiono w XX w.

Nieopodal znajduje się najstarszy opolski kościół zwany popularnie opolska Katedrą. Kościół katedralny wzniesiony został na północ od zabudowań Rynku, w pobliżu obwarowań miejskich. Położony jest pośrodku trapezowego placu otoczonego murowanym ogrodzeniem z arkadową bramą od południa. Od wschodu ograniczony jest ulicą Książąt Opolskich, a od południa ulicą Katedralną. Zbudowany z wykorzystaniem form wczesnogotyckich i gotyckich kościół katedralny jest jednym z bardziej rozpoznawalnych miejsc w staromiejskiej przestrzeni miasta Opole. Znacznie przekształcony w XIX i XX wieku zachował liczne elementy pierwotnego wystroju. Pierwsze wzmianki okościele św. Krzyża w Opolu pochodzą z roku 1024, kiedy to biskup wrocławski przekazał relikwie św. Krzyża. W 1227 roku kościół podniesiony został do rangi kolegiaty (kapituła kolegiacka istniała aż do roku 1810), a ok. poł. XIII wieku przystąpiono do budowy większej świątyni. Na przełomie XV i XVI w. przy nawach bocznych dobudowano kaplice: Trójcy Świętej, św.Jadwigi i św.Anny. W 1615 roku po kolejnym pożarze i zniszczeniach wojny 30-letniej kościół otrzymał barokowe ołtarze. Kolejna zmiana wystroju wnętrz, tym razem w stylu neogotyckim, miała miejsce pod koniec XIX.Na przełomie XIX i XX w. rozbudowano przedsionek południowy, przebudowano fasadę zachodnią, dobudowano wieżę północną oraz nadbudowano południową według projektu Józefa Cimbolleka. W 1945 r. kościół podniesiono do rangi prokatedry, a po utworzeniu w 1972 r. diecezji opolskiej został katedrą. Gotycka katedra posiada trzy nawy i neogotyckie wieże o wysokości 73 m. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z 1773 r. z rzeźbami z drugiej połowy XIXw. przedstawiającymi scenę Ukrzyżowania, w absydzie północnej barokowy ołtarz Trójcy Świętej z 1652r. oraz epitafiaz XVI-XVIIw., a w absydzie południowej kolejny ołtarz barokowy z obrazem Matki Boskiej Opolskiej.

Zmierzamy w stronę Małego Rynku, gdzie zbudowano na wzniesieniu kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha jest jednym z punktów orientacyjnych w staromiejskiej przestrzeni miasta stąd jego nazwa kościół Na Górce”. Kościół pw. MB Bolesnej i św. Wojciecha wzniesiony został na wapiennej skarpie w bezpośredniej bliskości dawnych murów miejskich, na wschód od zabudowań Rynku. Na południowy wschód od niego znajdują się dawne zabudowania klasztorne, obecnie zajmowane przez Uniwersytet Opolski, a od północnego zachodu sąsiaduje z dawnym cmentarzem. Świątynia jest murowana z cegły, na cokole niwelującym różnicę terenu.

Ostatnim elementem naszej wycieczki jest malutki kościółek św. Sebastiana , który znajduje się przy zrewitalizowanym Placu Sebastiana. W XVII w. w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kościół stała karczma, w której 31 marca 1679 r. zmarł na dżumę cudzoziemiec. Śmiertelna choroba bardzo szybko rozprzestrzeniła się zbierając okrutne żniwo. Sąsiednie miejscowości odgrodziły się od Opola rozbierając część mostu przez Odrę. Gdy epidemia ustąpiła, postanowiono jako dar wotywny wznieść kaplicę w miejscu zburzonej karczmy i poświęcić ją św. Sebastianowi, męczennikowi i patronowi chorych na choroby zakaźne. Zezwolenie na budowę kaplicy wotywnej w miejscu karczmy wydał 18 listopada 1680 r. biskup wrocławski Friedrich von Hessen (1616-1682). Budowę rozpoczęto w 1681 r. jednak liczne pożary w 1682, 1684 i 1689 r. opóźniły prace budowalne. Data 1711” umieszczona na dzwonie wskazuje na zakonczenie prac budowlanych. W latach 1700 i 1715 jak podaje F. Idzikowski przekazano darowizny na funkcjonowanie kaplicy (w sumie 488 talarów). Uroczysta konsekracja kaplicy ku czci śś. Sebastiana, Rocha, Karola Boremeusza, Franciszka Ksawerego i Rozalii (orędowników przeciw epidemiom) odbyła się 1 sierpnia 1720 r.

W 2. poł. XVIII w. kaplica była kilkakrotnie remontowana. W 1785 r. dach pokryto gontem, wymieniono sygnaturkę i ufundowano krzyż. W 1813 r. w kaplicy św. Sebastiana urządzono lazaret wojskowy dla żołnierzy armii rosyjskiej i pruskiej walczących z wojskami Cesarza Francuzów Napoleona Bonapartego. W tym czasie zgonów z powodu tyfusu i zapalenia opon mózgowych było tak dużo, że 13 grudnia 1813 r. założono nowy cmentarz przed bramą Odrzańską po uprzednim zlikwidowaniu znajdującej się w pobliżu szubienicy (ostatnią egzekucję przeprowadzono w 1804 r.). Pobyt Rosjan w lazarecie zakończył się m.in. zniszczeniem organów i zaginięciem licznych, cennych przedmiotów liturgicznych i ornatów. W 1816 r. kryty gontem dach kaplicy św. Sebastiana był w złym stanie technicznym zabrakło środków finansowych na jej remont (w tym czasie magistrat przeprowadzał remont ratusza). Świątynia służyła wówczas jako magazyn. Po niezbędnych remontach 6 sierpnia 1818 r. opolscy jezuici (których kościół został zamknięty przez policję budowlaną w 1812 r.) podarowali kaplicy św. Sebastiana cenne organy wykonane w 1744 r. przez Fryderyka Wilhelma Schefflera z Brzegu. Dnia 13 stycznia 1933 r. kościół został poświęcony przez kardynała Adolfa Bertrama.

W 1934 r. kościół pw. św. Sebastiana udostępniono dla miejscowego gimnazjum i wzbogacono o wyposażenie (przedmioty liturgiczne i ornaty) zamkniętego w 1812 r. dawnego kościoła jezuitów w Opolu. Dnia 13 stycznia 1933 r. kościół został poświęcony przez kardynała Adolfa Bertrama. W kościele, podczas Mszy św. głoszono kazania w języku polskim, na które w latach 1935 1939 uczęszczał m.in. polski konsul. Podczas II wojny światowej rozkradziono znaczną część historycznego wyposażenia świątyni. Mury budowli ocalały. W latach 1960-1980 kościół pełnił funkcję seminaryjnego (pomocniczego) dla słuchaczy Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu. W 1991 r. w koście zaczęto odprawiać Msze św. w języku niemieckim. Od 3 maja 2009 r. w każdą pierwszą niedzielę miesiąca w kościele tym odprawiana była Msza w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego (po łacinie). Od września 2011 r., Msza św. w rycie rzymskim jest sprawowana w każdą niedzielę i święto nakazane.

opole.pl/odkryj-sacrum-w-opolu/