Chwasty jednoliścienne występują powszechnie w uprawach polowych. Obecność poszczególnych gatunków jest dość zróżnicowana w konkretnych uprawach. Jednak widoczna jest pewna prawidłowość np. w pszenicy ozimej dominuje miotła zbożowa, w rzepaku ozimych samosiewy zbóż, a w kukurydzy chwastnica jednostronna. Natomiast niezależnie do gatunku rośliny uprawnej szczególnie uciążliwy jest perz właściwy.
Perz właściwy — jednoliścienny chwast wieloletni
Perz właściwy (Elymus repens) zaliczany jest do rodziny wiechlinowatych, dawniej określanych trawami. Jest rośliną wieloletnią występującą na polach uprawnych i użytków zielonych. Pojedyncza roślina charakteryzuje się stosunkowo niskim współczynnikiem rozmnażania, ponieważ wytwarza do 300 ziarniaków. Dla przypomnienia miotła zbożowa może wytworzyć ich aż 12 000 sztuk. W przypadku perzu właściwego za jego szybką ekspansję nie odpowiada rozmnażanie generatywne — przez ziarniaki, a wegetatywne.
Perz tworzy liczne rozłogi podziemne, jedna roślina może wytworzyć sieć dochodzącą do długości kilkunastu metrów. To właśnie rozłogi umożliwiają szybie opanowanie przez perz dużej powierzchni pola w krótkim okresie.
Zabiegi uprawowe, a ekspansja perzu właściwego
Większość zabiegów uprawowych prowadzi do przerwania rozłogów i rozciągania ich po powierzchni pola. Każda część rozłogu to potencjalnie nowa roślina, która w krótkim czasie będzie zdolna do wytworzenia sieci rozłogów. W sezonie wegetacyjnym wykonywane jest kilka zabiegów uprawowych sprzyjających zwiększaniu ekspansji perzu. Zdecydowanie najbardziej przyczyniają się do tego narzędzia uprawowe wyposażone w sekcje talerzy, których rolą jest cięcie resztek pożniwnych i ich mieszanie z glebą. Zastosowanie takich maszyn stwarza idealne warunki do szybkiego rozprzestrzeniania się perzu właściwego.
Perz właściwy zwalczać na ściernisku
Należy podkreślić, że walka z perzem właściwym potrwa raczej kilka sezonów wegetacyjnych i może wymagać dodatkowych zabiegów środkami chwastobójczymi, które znajdziemy między innymi tutaj: https://osadkowski.pl/srodki-ochrony-roslin/herbicydy--c-001013.
Jednym z najczęściej rekomendowanych terminów zwalczania perzu właściwego jest okres letni po zbiorze rośliny uprawnej, a jeszcze przed rozpoczęciem zespołu uprawek pożniwnych. Wówczas należy odczekać do momentu, aż perz właściwy odbije po żniwach. Najlepiej, żeby miał 3-4 liście, taka powierzchnia będzie wystarczająca do pobrania substancji czynnej. Następnie zastosować herbicyd nieselektywny zawierający substancję czynną glifosat. Zabieg niewątpliwie ograniczy występowanie perzu właściwego, ale nie zwalczy go całkowicie, ponieważ część rozłogów nie wypuściła części nadziemnych. Dla przypomnienia substancja czynna glifosat pobierana jest tylko przez części zielone chwastów. Zabieg herbicydem nieselektywnym zapewne na danym polu będzie trzeba powtórzyć w kolejnych sezonach wegetacyjnych.
Zwalczanie perzu właściwego w zbożach
Eliminacja perzu w trakcie sezonu wegetacyjnego przy pomocy herbicydów selektywnych jest bardzo mocno utrudniona. Obecnie zarejestrowany jest tylko jeden produkt, który jest bezpieczny dla zbóż a zwalcza perz właściwy. Środek zawiera substancję czynną proksykarbazon sodowy i może być aplikowany wiosną w fazie krzewienia pszenicy ozimej, pszenicy jarej oraz pszenżyta ozimego.
Zwalczanie perzu w kukurydzy
W uprawie kukurydzy najpowszechniejszą substancją czynną wykorzystywaną do zwalczania chwastów jednoliściennych jest nikosulfuron. Jego celem jest głównie eliminacja chwastnicy jednostronnej, jednak ogranicza również występowania perzu właściwego. Nie zwalcza on cześć nadziemną i nie powoduje zamierania rozłogów, dlatego też mogą z nich wschodzić nowe rośliny w trakcie sezonu wegetacyjnego. Podobnie działa inna substancja aktywna z grupy sulfonylomoczników, która również może być wykorzystywana do ograniczania konkurencyjności perzu właściwego z kukurydzą.
Zwalczanie perzu w rzepaku ozimych i innych roślinach dwuliściennych
Dużo łatwiejsze jest zwalczanie perzu właściwego w trakcie sezonu wegetacyjnego w uprawach rośliny dwuliściennych np. rzepaku ozimym, buraku cukrowym, ziemniaku, warzywach. Do tego celu niezbędne jest zastosowanie odpowiedniego graminicydu. Należy jednak pamiętać o zastosowywaniu odpowiednio wysokiej dawki wskazanej w etykiecie środka. W praktyce rolniczej określanej często mianem "perzowej". Do zwalczania perzu w uprawach dwuliściennych można zastosować między innymi takie substancje czynne jak chizalofop- p-etylu, fluazifop- p- butylu, kletodym, propachizofop. Przed aplikacją środka chwastobójczego zawierającego jedną z substancji czynnych należy bezwzględnie zapoznać się z etykietą stosowania produktu i dostosować jego dawkę do zwalczanego gatunku chwastu oraz do jego fazy rozwojowej.
Wymienione substancje czynne pobierane są tylko przez liście chwastów. W związku z tym zabieg nie zwalczy chwastów, które nie wzeszły. Przy dużej presji perzu właściwego i korzystnych warunków do jego wschodów, wzrostu i rozwoju może okazać się konieczny drugi zabieg dedykowany do jego zwalczania. Wówczas w należy wykorzystać produkt zawierającym przynajmniej inną substancję czynną, a najlepiej wykorzystujący inny mechanizm działania do eliminacji perzu właściwego.
