W roku 2017, w ramach z Budżetu Obywatelskiego, zrealizowano zadanie polegające na zamontowaniu 400 szt. budek lęgowych dla jerzyków, w celu ograniczenia populacji komarów na terenie miasta Opola.
Jerzyk to ptak, który bywa mylony z jaskółką. Cały ptak jest bardzo ciemny, z jasnym podbródkiem. Młode ptaki są wyraźnie ciemniejsze od osobników dorosłych, a zakończenia ich piór są jasno obrzeżone. Jerzyk to gatunek typowo synantropijny (związany z człowiekiem). Gniazduje wszędzie tam, gdzie są wysokie budynki – zwłaszcza w miastach. Gniazda zakłada w różnego rodzaju otworach, np. wentylacyjnych lub szczelinach, ponadto gniazduje w górach, pośród skalnych ścian, niekiedy w dziuplach wysokich drzew. Chętnie korzysta ze specjalnie dla niego skonstruowanych skrzynek lęgowych. Pokarmem jerzyka są przede wszystkim drobne owady chwytane w locie (w tym komary). Ptak ten jest wybitnie przystosowany do latania. Do jerzyków w tym względzie należy kilka rekordów. To jedyny gatunek ptaka, który może latać bez przerwy do dwóch lat ! Żeruje, śpi, pije wodę, a także odbywa gody w powietrzu. Przysiada dopiero wtedy, kiedy ma złożyć jaja i karmić pisklęta. Jerzyki słyną ze swej odporności na głód. Kiedy warunki pogodowe są niesprzyjające, dorosłe ptaki w poszukiwaniu pożywienia potrafią przelecieć setki kilometrów. (http://ptasieogrody.pl/wiki/Jerzyk)
Zgodnie z opinią ornitologów, najbardziej odpowiednie do montażu budek dla jerzyków są wysokie obiekty, z których jerzyki swobodnie będą mogły wylatywać. Jerzyki to ptaki gromadne, w związku z czym zasadne jest montowanie budek w grupach. Według opinii ornitologów, minimalna ilość budek w jednym miejscu powinna wynosić 5 szt., aby umożliwić jerzykom zasiedlenie stadne danego miejsca. W związku z tym należało wytypować oraz uzyskać zgody zarządców budynków, na których można było zamontować ww. budki.
Budki dla jerzyków, jakie zostały zamontowane na terenie Opola, wykonane zostały z drewna i mają wymiary zbliżone do prostopadłościanu o bokach 18 x 20 x 36 cm, z owalnym otworem wlotowym o wymiarach min. 3,5 x 6,5 cm umieszczonym z brzegu dłuższego boku skrzynki. Najważniejsza jest ich bardzo solidna konstrukcja oraz prawidłowe zawieszenie. Dla montażu budek najważniejsze są następujące zasady. Po pierwsze budka dla jerzyka nie może wisieć niżej niż na wysokości II piętra (ok. 5 m nad ziemią), po drugie bezpośrednio pod nią musi być co najmniej 5 metrów wolnej przestrzeni bez żadnych przeszkód typu anteny, barierki itp. gdyż jerzyki przed rozpoczęciem lotu spadają swobodnie kilka metrów. Należy pamiętać, że jerzyki są ptakami kolonijnymi, więc skrzynki lęgowe powinny wisieć w grupach, blisko siebie. Ze względu na to, że ptaki te przylatują do Polski dopiero w maju, zdarza się że ich gniazda (budki) zajmują inne gatunki.
Proces osiągnięcia efektu, w postaci zamontowanych 400 sztuk budek lęgowych dla jerzyków na terenie miasta Opola, był skomplikowany i wymagał dużego zaangażowania ze strony wielu osób. Zadanie realizowane było od marca 2017r., kiedy to podjęto pierwsze kroki, w celu ustalenia miejsc montażu, do grudnia, kiedy to zakończono montaż budek na terenie miasta. Podczas dokonywania wyboru lokalizacji budek dla jerzyków, brano przede wszystkim pod uwagę opinie osób posiadających wiedzę na temat tego gatunku (ornitolodzy itp.). Miejsca montażu budek zostały tak wytypowane, aby możliwe było osiągnięcie celu, jakim jest ograniczenie populacji komarów oraz uciążliwości z tym związanych, poprzez zwiększenie populacji jerzyków, które to odżywiają się owadami.
Po dokonaniu wstępnego wyboru lokalizacji i otrzymaniu zgód administratorów, zawarte zostały umowy na wykonanie montażu budek, który realizowany był do 8 grudnia 2017r.
Zadanie podzielone zostało na 2 części, montaż 200 szt. budek wykony została przez Firmę Animals Taxidermy 2 Bałków 39, 29-135 Radków, która wykonała zadanie do 15.11.2017r.
Montaż kolejnych 200 szt. wykonany został przez Firmę MKW Pracownia Przyrodniczo – Rolna Mateusz Konrad Wójcik, Kiełcze 20, 66-225 Szczaniec zakończony został 8 grudnia 2017roku.
Budki dla jerzyków zostały zamontowane w następujących lokalizacjach:
| 1. Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego | ul. Barlickiego 15 |
| 2. Przedszkole Publiczne nr 54 | ul. Hubala 19 |
| 3. Przedszkole Publiczne nr 55 | ul. Szarych Szeregów |
| 4. Przedszkole Publiczne integracyjne nr 51 | ul. Bytnara Rudego 1 |
| 5. Zespół szkół zawodowych im. Staszica | ul. Struga 16 |
| 6. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 29 | ul. Szarych Szeregów 1 |
| 7. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10 | ul. Wróblewskiego 7 |
| 8. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 | ul. Budowlanych 40 |
| 9. Publiczna Szkołą Podstawowa nr 9 | ul. Cmentarna 7 |
| 10. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15 | ul. Małopolska 20 |
| 11. Zespół Szkół Ogólnokształcących nr II | ul. Pułaskiego 3 |
| 12. Zespół Szkół Ogólnokształcących | ul. Dubois 28 |
| 13. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 21 | ul. Sienkiewicza 4 |
| 14. Zespół Szkół Zawodowych nr 4 | ul. Hallera 4 |
| 15. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 32 | ul. Opolska 34 |
| 16. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 11 | ul. Chabrów 65 |
| 17. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 26 | ul. Groszowicka 12 |
| 18. Zespół Szkół w Opolu | ul. Krzanowicka 1 |
| 19. Zespół Szkół Specjalnych | ul. Ks. Opolskich 21 ul. J. B. Rudego 7 |
| 20. Zespół Szkół Ekonomicznych | ul. Kościuszki 43 |
| 21. Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących | ul. Hallera 6 |
| 22. Publiczne Gimnazjum nr 5 | ul. Ozimska 48A |
| 23. Zespół Szkół Elektrycznych | ul. Kościuszki 39-41 |
| 24. Przedszkole Publiczne nr 46 | ul. Niemodlińska 60a |
| 25. Naczelna Organizacja Techniczna FSNT Rada w Opolu | ul. Katowicka 50 |
| 26. Ogród Zoologiczny w Opolu | ul. Spacerowa 10 |
| 27. Urząd Miasta Opola | ul. Budowlanych 4 |
| 28. Wspólnota mieszkaniowa | ul. Kropidły 8a |
| 29. Politechnika Opolska | ul. Luboszycka 7 ul. Mikołajczyka |
| 30. Uniwersytet Opolski | Kampus ul. Katowicka ul. Dmowskiego 7 ul. Kominka 6 ul. Reymonta 47B |
| 31. Straż Miejska w Opolu | ul. Reymonta 47B |
| 32. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Opolu | ul. Sosnkowskiego 40-42 |
| 33. Opolski Urząd Wojewódzki | ul. Oleska 125 |
| 34. Opolska Spółdzielnia Mieszkaniowa Przyszłość w Opolu | Plac Teatralny 1-2 Plac Teatralny 4-5 Plac Teatrlany 6-7 Plac Teatralny 8-9 Plac Teatralny 10-11 ul. Ozimska 53 ul. Kościuszki 3-11 ul. Chabrów 10-22 ul. Chabrów 38-50 ul. Chabrów 94-96 ul. Chabrów 98-100 |
