Praca w zawodzie kuratora społecznego czy sądowego wymaga właściwych predyspozycji – wysokie zdolności komunikacyjne, asertywność czy odporność psychiczna to tylko niektóre z nich. Konieczne jest również zdobycie odpowiedniej wiedzy i umiejętności. Czym zatem zajmuje się kurator i co trzeba zrobić, by pracować w tym zawodzie?
Zawód: kurator. Jakie są jego obowiązki?
W Polsce można wyróżnić dwa rodzaje kuratorów – społecznych i sądowych. Ich charakter pracy jest dość zbliżony; jedna z głównych różnic dotyczy wymagań, jakie stawiane są przed kandydatami chcącymi pracować w tych zawodach. Warto również mieć świadomość, że kurator społeczny zawsze pracuje pod okiem i formalnym nadzorem kuratora sądowego – tym samym zachowana jest pewnego rodzaju hierarchia.
Czym dokładnie zajmuje się zatem kurator społeczny? Co do zasady to właśnie on znajduje się „bliżej” podopiecznego; kuratorzy społeczni przeprowadzają wywiady środowiskowe, mają bezpośredni kontakt ze swoimi podopiecznymi, zajmują się ich wychowaniem i resocjalizacją oraz monitorują ich postępy. Z kolei kuratorzy sądowi raczej nie pracują bezpośrednio z osobami wymagającymi nadzoru – za to przydzielają im kuratorów społecznych i zajmują się sprawami formalnymi, takimi jak współpraca z jednostkami policji czy OPS, składanie wniosków czy udział w zgromadzeniach okręgowych.
Jakie predyspozycje musi mieć kurator?
Praca kuratora – zarówno społecznego, jak i sądowego – wymaga odpowiednich predyspozycji. Osoby rozważające karierę w tym zawodzie muszą mieć świadomość, że jest to zajęcie obciążające psychicznie, wymagające dużej odporności. Warto pamiętać, że podopiecznymi kuratorów często są nie tylko dzieci i młodzież, ale i osoby dorosłe, które w przeszłości popełniły przestępstwo, a dzięki resocjalizacji mają na powrót stać się częścią społeczeństwa. Dodatkowo przyszli kuratorzy muszą mieć świadomość, że nawet mimo najlepszych chęci i wszelkich starań, może się okazać, że ich wysiłek pójdzie na marne – a podopieczny wróci na złą drogę i jego proces resocjalizacji zakończy się porażką.
Kurator musi również umieć oddzielać swoje osobiste poglądy od tego, co reprezentuje w pracy; niezależnie od tego, co uważa na temat zachowania swojego podopiecznego, nie może przekroczyć pewnych granic. Co więcej, dobrze, jeśli kurator jest empatyczny i kieruje się szczerą troską o swojego podopiecznego – takie podejście często przynosi najlepsze efekty. Oprócz tego kuratorzy społeczni i sądowi powinni być również osobami asertywnymi i posiadającymi wysokie zdolności komunikacyjne (zwłaszcza że to właśnie ich komunikacja z podopiecznym często odgrywa kluczową rolę w procesie resocjalizacji).
Kto może zostać kuratorem?
Jak zostać kuratorem społecznym? Konieczne jest udokumentowane doświadczenie w pracy społecznej oraz posiadanie wykształcenia co najmniej średniego. Kandydat musi złożyć stosowne podanie do prezesa sądu rejonowego, przy którym chce pracować; do podania należy dołączyć życiorys, list motywacyjny i zaświadczenie, że nie było się osobą karaną. Osoby, które złożą takie podanie, przechodzą następnie rozmowę kwalifikacyjną.
Jak zostać kuratorem sądowym? W tym przypadku wymagania są znacznie większe – oprócz podstawowych wymogów formalnych, takich jak obywatelstwo polskie, korzystanie z pełni praw cywilnych i obywatelskich, nieskazitelny charakter, stan zdrowia umożliwiający wykonywanie obowiązków kuratora, konieczne jest również ukończenie studiów wyższych magisterskich z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych, a także odbycie aplikacji kuratorskiej i zdanie egzaminu zawodowego. Z tego względu osoby, które rozważają karierę w zawodzie kuratora sądowego, mogą zainteresować studia uzupełniające magisterskie na specjalności Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z kuratelą sądową i penitencjarystyką na kierunku pedagogika na Uniwersytecie WSB Merito Opole. Studenci poznają na zajęciach metody pracy wychowawczej i opiekuńczej wobec osób z różnych środowisk oraz uczą się jak diagnozować potrzeby osób potrzebujących kurateli i opracowywać plany pracy pedagogicznej. Ponadto uczą się też pracy pedagogicznej metodami aktywizującymi i inkluzyjnymi z osobami ze środowisk zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem, a także stosowania zróżnicowanych form oddziaływania. Dzięki temu absolwenci tego kierunku nie tylko spełniają wymagania formalne (w postaci ukończonych studiów magisterskich z odpowiedniej dziedziny), ale też posiadają odpowiednie kompetencje, by móc rozpocząć pracę w zawodzie kuratora sądowego.
